سازمان خلاق چه ویژگی هایی دارد؟
دستیابی به یک سازمان خلاق یکی از بزرگترین چالش‌ها در عصر امروز است. دستیابی به یک نهاد خلاق در طی یک شب حاصل نمی‌شود و نیازمند توجه و برنامه‌ریزی است. با گذشت زمان و تولد پی‌در‌پی ایده‌های جدید، خلاق و نوآور بودن دشوار‌تر و رقابت تنگاتنگ‌تر می‌شود. برای برنده شدن در این رقابت، کار‌آفرینان باید چند سؤال کلیدی و اولیه را از خود بپرسند. برخی از این سؤال‌ها عبارت‌اند از: یک سازمان خلاق چیست؟ ویژگی‌های یک سازمان خلاق چیست؟ چگونه می‌توان خلاقیت و نوآوری در سازمان را ایجاد کرد و پرورش داد؟ در این مطلب از لایفینو با ما همراه باشید تا به پاسخ این سؤال‌ها دست بیابید و یک قدم به داشتن یک سازمان خلاق و نوآور نزدیک‌تر شوید.
یک سازمان خلاق چیست؟
خلاقیت یک پروسه‌ی یک‌باره نیست و نیازمند استمرار و پیوستگی است. سازمانی که دائم دستخوش تغییر شود، به ایده‌های جدید اجازه‌ی رشد بدهد و از دیدگاه‌های متفاوت استقبال کند، خلاق است. لازمه‌ی خلاقیت، عدم تکرار شیوه‌های قدیمی، انجام کار‌ها به شیوه‌های جدید و با استراتژی‌های نوآورانه است؛ البته این استراتژی‌ها نباید گنگ و کلی باشند، بلکه باید یک مسیر واضح و شفاف را پیش روی افراد بگذارند. اگر استراتژی شما مبهم باشد، آنگاه نمی‌تواند شما را از رقبایتان متمایز کند. آن‌ها همچنین باید قابلیت ارجاع داشته باشند و به اصطلاح، چند منظوره باشند؛ به طوری که در مسیر کاری شما مشکلات مختلفی را پوشش بدهند.
ویژگی‌های یک سازمان خلاق چیست؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها، تنوع است. هر سازمان به مرور زمان الگو‌های ثابتی را اتخاذ میکند و یک سری از چرخه‌های ثابت و از پیش تعیین شده را دنبال میکند. با ایجاد تغییرات مثبت در این الگوها و چرخه‌ها، خلاقیت به وجود می‌آید. ویژگی دیگری که مدیران و صاحبان کسب‌وکار باید مد‌نظر داشته باشند، توانایی نگاه کردن به مسائل از دیدگاه مشتری است. موفق‌ترین محصولات و خدمات، آن‌هایی هستند که نیازهای مشتری را در نظر گرفته‌اند و محصولات و خدمات خود را با آن‌ها منطبق کرده‌اند.
مطالعه بیشتر: ده ویژگی "مدیر خلاقیت" موفق چیست؟
چگونه می‌توان خلاقیت و نوآوری در سازمان را ایجاد کرد و پرورش داد؟
خلاقیت را می‌توان با تشویق و تقویت تفکر خلاق در سازمان افزایش داد. با اعتماد کردن به ایده پردازان، این امکان برای آن‌ها فراهم می‌شود تا آزادانه‌تر و بدون ترس از قضاوت به تفکر خلاق بپردازند. تفکر خلاق به این معنی است که فرد با ذهن باز و با استفاده از بارش فکری، ایده‌های متعدد و متفاوت را بررسی کند و مورد آزمایش قرار دهد. این نوع تفکر، برخی مهارت‌ها ازجمله خارج-از-چهارچوب فکر کردن، مشکل‌گشایی، تجزیه و تحلیل و تفکر نقادانه را در افراد تقویت میکند. از دیگر کاربردهای تفکر خلاق در سازمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: با آغوش باز پذیرای چالش‌های جدید بودن، حل مسائل مزمن سازمان، کسب تجربه‌های نو، افزایش فرصت‌های همکاری با افراد مختلف، کاهش محدودیت‌ها و بازپروری ایده‌های کنار گذاشته شده، انعطاف‌پذیری در کار و بهینه‌سازی منابع. اما تفکر خلاقانه نیازمند تمرین و تکرار است. این کار مستلزم داشتن ذهنی باز و دوری کردن از قضاوت هنگام گوش دادن به ایده‌های همکاران یا اعضای گروه است. زمانی که یک ایده‌ی جدید مطرح می‌شود، افراد می‌توانند آن را به‌عنوان یک ایده‌ی خام بپذیرند و آن را گسترش بدهند به جای اینکه مستقیم به سراغ عیوب آن بروند و به سرعت آن را رد کنند.
آیا خلاقیت را با موفقیت به سازمان خود اضافه کرده‌ایم؟
خلاقیت و نوآوری در سازمان باید بتواند مسائل سازمان را به بهترین شکل ممکن حل کند؛ در غیر این صورت می‌توان گفت که روشی که برای حل مسائل مزمن سازمان در نظر گرفته شده، خلاق نبوده است. همچنین، خلاقیت باید عضوی از فرهنگ سازمان باشد، به طوری که آن را به یک ماشین عظیم خلاقیت تبدیل کند. همچنین، تغییراتی که توسط ایده‌های خلاقانه ایجاد شده‌اند باید قابل لمس و محسوس باشند. علاوه بر این نکات، همه‌ی اعضای یک سازمان باید به مانند یک گروه در کنار هم قرار بگیرند و خلاقیت را به مانند یک پروژه‌ی گروهی بین خود تقسیم کنند تا همه در نوآوری شریک شوند.
مطالعه بیشتر: یک مدیر خلاقیت (Creative Director) چه کار میکند؟
اهمیت خلاقیت در سازمان
خلاقیت روشی برای دستیابی به هدف‌های بزرگ و مهم است. سازمان‌های موفق خلاقیت را به‌عنوان هدف در نظر نمی‌گیرند، بلکه خلاقیت برای آن‌ها یک ابزار است. آن‌ها از خلاقیت در کار خود استفاده می‌کنند و بر اساس آن برنامه‌ریزی می‌کنند.
سازمان‌ها نیاز دارند راه‌حل‌های سریع و سودمند پیدا کنند. برای شرکت‌ها مهم است که موقعیت‌های جدید را به سرعت ارزیابی کنند و استراتژی‌هایی را برای هدایت و مدیریت بازارهای متغیر و روند مصرف‌کننده‌ها توسعه دهند. با خلاقیت، کسب‌وکارها می‌توانند با چالش‌های موجود روبرو شوند و برای آینده برنامه‌ریزی کنند. با اجرای منظم بارش فکری یا فرآیندهای تفکر خلاق، افراد می‌توانند به توسعه ایده‌های نوآورانه‌ای ادامه دهند که با اولویت‌ها و ترجیحات فعلی و آینده بازارشان مطابقت داشته باشد و در عین حال موانع راه را به سادگی از بین ببرند.
تشویق خلاقیت در محل کار میتواند به افزایش موفقیت کسب‌وکار کمک کند. تفکر خلاق به افراد این اجازه را می‌دهد تا ایده‌های جدید یا نوآورانه را توسعه دهند و هنجارها یا روش‌های قدیمی تفکر را به چالش بکشند. این رفتارها می‌توانند به کسب‌وکارها کمک کنند تا محصولات و خدماتی را ایجاد کنند که خود را از رقبای خود متمایز و به خواسته‌های مصرف‌کنندگان به روش‌های جدید رسیدگی می‌کنند.
هر سازمانی دارای نیروی کار منحصر به فرد است. هر عضو این نیروی کار، سوابق و مهارت‌های متفاوتی را به گروه اضافه میکند. با همکاری افراد بخش‌های مختلف سازمان، می‌توانید تنوع را افزایش دهید. ممکن است یکی از اعضای گروه جنبه‌ای از یک موضوع را ببیند که دیگران از زاویه‌ی دید خود قادر به دیدن آن نیستند؛ همین اصل باعث می‌شود که همکاری بخش‌های مختلف با یکدیگر نه تنها سودمند بلکه هیجان‌انگیز باشد.
تفکر خلاقانه، راه‌حل‌ها و فرصت‌های جدیدی را فراهم میکند و این را یادآور می‌شود که تنها به این دلیل که کاری تا به حال انجام نشده است، نمی‌توان آن را غیرممکن دانست. به این ترتیب، صاحبان کسب‌وکارها می‌توانند به روش‌های آزمایش نشده یک شانس برای ثابت کردن میزان کارآمد بودن خود بدهند.
خلاقیت زاویه دیدهای جدیدی را به افراد هدیه میکند و افراد را تشویق میکند تا به جزئیات و الگوها توجه بیشتری نشان بدهند. توجه بیشتر به جزئیات به افراد کمک کند تا برای ایده‌های جدید الهام بگیرند یا زمینه‌های بالقوه بهبود را شناسایی کنند. به این ترتیب، سازمان به سمت پیشرفت حرکت میکند و تلاش میکند خود را به شیوه‌های متفاوت ارتقاء بدهد. حذف استفاده از "نه" باعث می‌شود که همه ایده‌ها شنیده شوند. این یک اصل در بارش فکری (طوفان فکری) است که به اصل «انتقاد ممنوع» شهرت دارد. هنگامی که افراد بدانند که دیگر اعضای گروه ایده‌های آن‌ها را رد نمی‌کنند و نادیده نمی‌گیرند، نظرات خود را با اعتماد به نفس و تمایل بیشتری به اشتراک می‌گذارند و انگیزه‌ی خود را از دست نمی‌دهند.
موانع فرهنگی خلاقیت و نوآوری در سازمان
متأسفانه گاهی اوقات از خلاقیت نیروی کار استقبال چندانی نمی‌شود، هر چند به دلایل قابل درکی ازجمله به حداکثر رساندن الزامات تجاری مانند هماهنگی، بهره‌وری و کنترل. اما این الزاماً به این معنی نیست که مدیران و صاحبان کسب‌وکار ارزش اندیشه‌های نو و کارآمد را به دست فراموشی سپرده‌اند. درون سازمان‌ها قوانین و چهارچوب‌هایی قرار دارند که پیشتر مورد آزمایش قرار گرفته شده‌اند و کارآمد بودن آن‌ها ثابت شده است؛ بنابراین تغییر آن‌ها برای کارفرماها میتواند مشکل‌ساز و دشوار باشد. با این حال، می‌توان قوانینی که مانع خلاقیت می‌شوند را شناسایی کرد و بهترین جایگزین را برای آن‌ها در نظر گفت.
ده فرمان ضد خلاقیت در سازمان
- تصمیم‌گیری بر اساس درصد احتمالی موفقیت
- پاداش دهی موفقیت و تنبیه شکست
- تکرار اعمالی که در گذشته موفقیت‌آمیز بوده‌اند
- تنها فرصت دادن به ایده‌های سالم و بی‌خطر
- نادیده گرفتن افرادی که مشکلات مشابه نداشته‌اند در مشکل‌گشایی
- تشویق افراد به اطاعت تمام و کمال از مدیران سازمان
- استخدام کردن کسانی که به مهارت‌هایشان احتیاج دارید
- پیدا کردن افرادی که با همه چیز موافقت می‌کنند و "به دنبال بحث نیستند"
- استخدام افرادی که روی یک موضوع واحد تمرکز می‌کنند
- مصاحبه با اشخاص صرفاً جهت استخدام
این قوانین ممکن است به ظاهر قوانین بی‌نقصی به نظر برسند؛ اما در واقع می‌توانند موانع بزرگی بر سر راه اندیشه‌های نوآورانه باشند. هنگامی که این قوانین و فرمان‌های نظیر آن‌ها دستخوش تغییر شوند، می‌توانیم شاهد ظهور یک سازمان خلاق باشیم.
آنچه گفته شد
این نکته که تشکیل یک سازمان خلاق کاری چالش‌برانگیز است بر کسی پوشیده نیست. این کار نیازمند تمرین مستمر، ایجاد تغییرات بزرگ و ریسک کردن است. همچنین برای به واقعیت پیوستن این هدف، صاحبان کسب‌وکار باید ویژگی‌های یک سازمان خلاق را بشناسند و نیروی کار خود را تشویق کنند تا در مسیر نوآوری شجاعانه گام بردارند. بامطالعه‌ی این مقاله، صاحبان کسب‌وکار و مدیران حرفه‌ای اطمینان حاصل می‌کنند که خلاقیت عضو همیشگی برنامه‌ی کاری آن‌ها باشد. آن‌ها با در نظر گرفتن میزان اهمیت خلاقیت در سازمان و بررسی موانع آن، می‌توانند به‌صورت چشمگیری پیشرفت کنند و با ذهن و آغوش باز به استقبال ایده‌های منحصر به فرد بروند؛ در نتیجه، سازمان خلاق آن‌ها در رقابت تجاری از سازمان‌های رقیب پیشی می‌گیرد و خود را متمایز نشان می‌دهد. اگر شما نیز روش‌های دیگری برای ایجاد خلاقیت می‌شناسید که فکر می‌کنید در این مقاله از قلم افتاده است، لطفاً آن‌را در قسمت نظرات برای ما بنویسید.
